Nội dung tổng hợp

1. Mô hình động học phân tử của các chất

Nguyên lí cơ bản:

Chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt (phân tử, nguyên tử, ion).

Các hạt này luôn chuyển động không ngừng.

Nhiệt độ càng cao → tốc độ chuyển động trung bình của các hạt càng lớn.

Ví dụ:

Khí: các phân tử cách xa nhau, chuyển động hỗn loạn.

Lỏng: các phân tử gần nhau hơn, chuyển động trượt lên nhau.

Rắn: các phân tử dao động quanh vị trí cân bằng.

2. Lực tương tác giữa các phân tử

Hai loại lực chủ yếu:

Lực hút (khi khoảng cách giữa các phân tử lớn hơn kích thước phân tử) → giữ các hạt lại với nhau.

Lực đẩy (khi các phân tử quá gần nhau) → ngăn không cho chúng xâm nhập vào nhau.

Đặc điểm:

Khi khoảng cách phân tử lớn → lực hút yếu, chất dễ biến dạng (khí).

Khi khoảng cách nhỏ → lực hút mạnh (rắn, lỏng).

3. Các trạng thái của chất

Chất rắn: hình dạng và thể tích cố định, phân tử sắp xếp trật tự.

Chất lỏng: thể tích cố định, hình dạng thay đổi theo bình chứa.

Chất khí: không có hình dạng hay thể tích cố định, dễ nén.

4. Sự chuyển thể

Các dạng chuyển thể cơ bản:

Nóng chảy: rắn → lỏng (nhiệt độ tăng, hấp thụ nhiệt).

Đông đặc: lỏng → rắn (nhiệt độ giảm, tỏa nhiệt).

Bay hơi: lỏng → khí (hấp thụ nhiệt, có thể xảy ra ở mọi nhiệt độ).

Ngưng tụ: khí → lỏng (tỏa nhiệt).

Thăng hoa: rắn → khí (hoặc ngược lại) mà không qua thể lỏng.

Kết tinh: khí → rắn

Nguyên nhân: do sự thay đổi nhiệt độ và năng lượng của các phân tử.

5. Quan hệ giữa chuyển động phân tử và nhiệt độ

Nhiệt độ tỉ lệ với năng lượng động học trung bình của các phân tử.

Khi nhiệt độ tăng → phân tử chuyển động nhanh hơn → khoảng cách giữa các phân tử thay đổi → có thể xảy ra chuyển thể.

📌 Mẹo học nhanh:

Nhớ 3 ý cốt lõi của mô hình động học: Cấu tạo hạt – Chuyển động liên tục – Nhiệt độ ảnh hưởng tốc độ.

Liên hệ thực tế: đá tan (nóng chảy), hơi nước đọng thành nước (ngưng tụ), tuyết biến mất trong nắng (thăng hoa).